E-Ticareti herhangi bir ürün ya da hizmet için, çeşitli ödeme yöntemleriyle bir internet sitesi üzerinden ticaret yapmanızı veya sipariş vermenizi sağlayan bir alışveriş yöntem olarak tanımlayabiliriz. İnternetten alışverişle tanışanların ve alışveriş yapanların sayısı her geçen gün artıyor. İnternet üzerinden yapılan alışverişlerin güvenli olması için bazı teknik olarak bazı güvenlik tedbirleri almak ve bununla birlikte bazı hususlara dikkat etmek gerekiyor.

İnternetten alışveriş yapmak gerek zaman kazanmak açısından, gerekse de ürün ve fiyat karşılaştırması yönüyle büyük kolaylık sağlıyor. Ancak bu alışverişlerde sorunlarla karşılaşmamak için tedbir alınması da bir ihtiyaç. “İnternette alışveriş güvenli değil’’ önyargısı yüzünden birçok kişi halen internetten alışverişe mesafeli yaklaşıyor.

İnternetten alışveriş yapmak bir mağazada alışveriş yapmaktan farklı değil !

Aslında bakıldığında internetten yapılan alışverişler, bir mağazada ya da kafede yapılan alışverişlerden pek de farklı değil; çünkü mağazada aldığınız ürün ve hizmetlerde de sorun yaşayabilir, defolu ürün satın almış olabilirsiniz. Bunun yanı sıra, kredi kartınızı doğrudan bir başkasıyla paylaşmış oluyorsunuz. Ödeme yaparken, kartınızı kasiyere veya garsona verdiğinizde kart bilgilerinizin hiçbir gizliliği kalmıyor. Kötü niyetli kişiler dilerlerse kart bilgilerinizi çok rahat kopyalayabilirler.

Gerçek hayatımızda da alışveriş sırasında sorunlarla karşılaşabiliyoruz. İnterneti de gerçek hayatın bir yansıması olarak kabul edip, sorunlarla karşılaşmamak için gerekli basit tedbirleri alarak sanal alışverişin sağladığı avantajlardan yararlanabiliriz.

“İnternette alışveriş güvenli değil' önyargısı yüzünden birçok kişi internetten alışveriş yapmıyor.

Bunun en büyük nedeni alışverişlerde yaşanılan mağduriyetler ve bunların gazeteler ve televizyonlar, haber siteleri yoluyla kamuoyunda yer alması olarak karşımıza çıkıyor. Elbette bu konuya dikkat çekmek ve dikkat edilmesi gereken hususları anlatmak açısından bu tür mağduriyetlerin haberleştirilmesi önemli, fakat sadece mağduriyet olayını anlatıp internet alışverişlerinde nelere dikkat edilmesi gerektiği konusunda bilgilendirme yapılmaması bir eksiklik ve olumsuzluk olarak görülebilir. Aslında yaşanılan mağduriyetlerin çoğunlukla bilinçsizlikten kaynaklandığını çok rahatlıkla söylemek mümkündür.

İnternette güvenli bir alışveriş yapmak için internet kullanıcıları nelere dikkat etmeli,

1) Web Sitesinden emin olun. İnternette alışveriş yapacağınız sanal mağaza hakkında mutlaka bilgi sahibi olun. Gerçekte faaliyet gösteren bir şirketin internet mağazası mı yoksa sadece internet üzerinde kurulmuş bir mağaza mı? Çevrenizde bu siteden alışveriş yapmış birileri yoksa internet sitesindeki adres ve telefon bilgilerini mutlaka kontrol edin. Dolandırıcılık amacıyla kurulmuş bir siteden alışveriş yapmadığınızdan emin olun. Şikayet sitelerinde bu mağaza hakkında şikayetler olup olmadığını, ne tür yorumlar yapıldığını da kontrol etmek faydalı olacaktır. Ticaretin her alanında olduğu gibi kötü niyetli kişiler e-ticaret sektöründe de bulunabiliyor; ama bu tüm sektörün böyle olduğu anlamına gelmemekte. En basit örnek ile düşünecek olursak, pazarda bir çift çorap almak için bile tüm tezgâhları gezen tüketicileri ele alırsak, internetten alışveriş yaparken de bunun benzerini yapmak gerekiyor. Alışveriş yapmadan önce forumlarda veya sosyal medyada o markayı araştırmak, markanın müşteri ve ürün hizmetlerinde nasıl bir izlenim yarattığını görmek için iyi bir yöntem olarak ele alınabilir.

2) Bağlantı güvenli olmalı. İnternet mağazası ile bilgisayarınız arasındaki bağlantının güvenli olması, internetten güvenli bir alışveriş için ön şarttır. Öncelikle kişisel bilgisayarınız dışında ortak kullanıma açık ve güvenilirliğinden emin olmadığınız bir bilgisayar üzerinden sanal alışveriş yapmayın. Bilgisayarınızda antivirüs yazılımının kurulu olduğundan emin olun. Bilgisayarınızda keylogger, trojan vb. casus yazılımları tespit edecek bir güvenlik yazılımını mutlaka kullanın. Kullandığınız yazılımların tüm güncellemelerinin yapılmış olması güvenlik açısından çok önemli. Alışveriş yaptığınız sitenin SSL (Secure Sockets Layer) veya SET (Secure Electronic Transactions) protokollerinden birisine sahip olduğundan emin olun. Güvenlik sertifikasına sahip sitelerde tarayıcı adres kutucuğunun başında bir kilit çıkacaktır, buraya tıklayarak bağlantı güvenliğinizi kontrol edebilirsiniz.
Bir internet sitesinde kredi kartı bilgilerinizin üçüncü şahısların eline geçme ihtimali oldukça düşük. Eğer bir e-ticaret sitesi SSL Sertifikasına sahipse, güvenli şifreleme yöntemine sahiptir ve bu siteler üzerinden kredi kartıyla alışveriş yaptığınızda bilgileriniz özel şifreleme teknikleriyle kodlanarak doğrudan bankaya ulaştırılır ve gerekli işlemler uygulanır.

3) Havale veya EFT yapın. İnternetten alışverişin en kritik adımı olan ödeme sırasında güvenli bir yöntem tercih etmek oldukça önemli. Sanal alışverişte kredi kartı kullanmak istemiyorsanız bunun yerine havale veya EFT ile ödemenizi yapabilirsiniz. Türkiye merkezli birçok site bu şekilde ödeme kabul etmektedir. Para transferinde açıklama bölümüne sipariş numaranızı yazın, ödeme dekontunu elektronik ortamda veya yazıcıdan çıktı alarak mutlaka saklayın.
İnternette ödeme sırasında hırsızlık ve sahtekârlık olaylarının önüne geçebilmek için 3D Secure adı verilen ödeme sistemi geliştirilmiştir. 3D Secure ile internet üzerinden kredi kartı ve banka kartıyla yapılan alışverişler son derece güvenlidir. Visa ve MasterCard'ın geliştirdiği 3D Secure ile ödeme işlemi sırasında internet mağazasından bağımsız bankanın sunucuları üzerinde bir sayfada güvenlik doğrulaması yapılıyor ve kredi kartı bilgileriniz internet mağazası tarafından hiçbir şekilde görüntülenemiyor. Banka işyerine ödemenin alındığı bilgisini gönderiyor ve ödemeniz tamamlanmış oluyor.

4) Sanal kredi kartı kullanın. İnternette alışveriş sırasında tercih edebileceğiniz diğer bir güvenli yöntem ise kredi kartı yerine sanal kredi kartı kullanmak. Kredi kartınız ile ilişkilendirilen sanal kartın numarası gerçek kartınızdan farklıdır. Sanal kart limiti anlık olarak değiştirilebildiği için, alışverişinizi yaptıktan sonra limitini sıfırlayarak kartınızın güvenliğini sağlayabilirsiniz. Bugün birçok banka sanal kart hizmeti vermektedir. 3D Secure ödeme seçeneği bulunmayan sitelerden alışveriş yaparken sanal kart kullanarak kredi kartınızın güvenliğini sağlayabilirsiniz. Sanal kredi kartı kullanıyorsanız, bankanız ile görüşüp gerçek kredi kartınızı internetten kullanıma kapattırmayı unutmayın.

5) Kapıda Ödeme yapın: Online ödeme seçeneklerine güvenmeyen ve ürünü görmeden ödeme yapmayı tercih etmeyen kullanıcıların bir numaralı tercihi kuşkusuz ki kapıda ödeme seçeneğidir. Birçok alışveriş sitesinin desteklediği bu ödeme yönteminde kullanıcı 3 farklı şekilde ödeme yapabilir. Bunlar kapıda nakit ödeme, kapıda kredi kartı ile ödeme ve kapıda kredi kartı ile taksitli ödemedir.

6) Mesafeli satış sözleşmesi ve ön bilgilendirme formunu okuyun: İnternet siteleri mesafeli satış sözleşmesi ve ön bilgilendirme formu sunmak zorundalar. Tüketiciler, çevrimiçi alışverişlerde de temel tüketici haklarına sahipler. Kargo yoluyla ürün teslimatı yapıldığı için internetten alışverişlerde Mesafeli Satış Sözleşmesi geçerlidir. Alışverişinizin satın alma sürecini tamamlamadan önce e-ticaret şirketleri size bu sözleşmeleri sunar ve siz bu sözleşmeleri okuduğunuzun onayını verirseniz alışverişiniz tamamlanmış olur. Tüketiciler bu sözleşmeleri okumadan alışverişlerine onay vermeliler ve bir e-ticaret şirketi bu sözleşmeleri sunmuyorsa, tüketiciler bu sitelerden alışveriş yapmamalılar.

7) Sitenin iletişim bilgilerini kontrol edin: Tüketici bir sorunla karşılaştığında karşısında muhatap alacağı biri var. İnternet sitesi üzerinde satış yapan firmaların işletmecileri tüzel kişiyse ticari unvanlarını, gerçek kişilerse ad, soyadları, telefon, adres ve e-posta gibi iletişim bilgilerini tüketicilerle paylaşmak zorundalar. Bu bilgileri paylaşmayan e-ticaret firmaları üzerinden tüketiciler alıveriş yapmayı tercih etmemeliler.

8) Ürünün garanti belgeleri, fiyat ve diğer detay bilgilerine dikkat edin: Garanti belgeleri ve ürün fiyat bilgileri kullanıcıyla paylaşılır. Kullanıcılar internet üzerinden sipariş verirken, ürün özelliklerine ulaşabilirler. Eğer ürünü sepete eklediklerinde fiyat farklıysa firmayla irtibata geçip bunu bildirebilirler ya da başka bir yerden alışveriş yapabilirler. Bunun gibi detaylara dikkat edildiği takdirde ödeme ve ürün fiyatlarında ekstra bir sorunla karşılaşılmayabilir. Bu yüzden firmanın sunduğu ekstra detay bilgileri okumakta ve satışa sunulan ürünün fiyatının yanında KDV dâhildir gibi bilgilerin olup olmadığını kontrol etmekte fayda var.

9) Kargo teslimatında ürünü kontrol edin: Kargo teslimatı sırasında da tüketicilerin hakları bulunuyor. Kargo teslimatları internetten alışverişlerde yaşanan başlıca problemlerin arasında yer alıyor. Eksik veya hasarlı gelen ürünler, kargonun geç gelmesi ya da hiç gelmemesi gibi durumlar söz konusu olabiliyor. Tüketicilerin kargo teslimatı sırasındaki hakları, onların mağduriyetini engelleyebilir. Bu hakları öğrenmek çevrimiçi (online) alışverişler sırasında tüketicilerin daha az sorun yaşamasını veya hiç sorunla karşılaşmamasına yardımcı olabilir.

10) Fatura ve Ödeme Bilgilerinizi saklayın: Faturalarınızı ve ödeme bilgilerini sakladığınız takdirde yasal yollardan hakkınızı arayabilirsiniz. Bir internet sitesinden alışveriş yaptığınızda, ödeme sonrası karşınıza çıkan ödeme bilgilerinin yer aldığı sayfanın yazılı çıktısını almak ya da o sayfanın ekran görüntüsünü almak sizin o siteden alışveriş yaptığınıza dair elinizde bir kanıt olması anlamına geliyor. Ayrıca ürünle beraber gelen faturayı da saklamanızda fayda var. İade yapmak istediğinizde bu faturaya ihtiyacınız olacak. Aslında bakıldığında da fiziki mağazalardaki alışverişlerinizde de ürünün faturası olmadan değişim ve para iadesi yapamıyorsunuz ve aldığınız fişleri saklamanız gerekiyor. Bu bakımdan online alışverişlerde de aynı prensip uygulanıyor.